คนฺถนิโย เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส เจว คนฺถนิยสฺส จ คนฺถนิยสฺส เจว โน จ คนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ…เป.… สีลํ…เป.… อุโปสถกมฺมํ…เป.… ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ…เป.… ฌานา วุฏฺฐหิตฺวา ฌานํ…เป.… จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ คนฺถนิเย เจว โน จ คนฺเถ ขนฺเธ อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ คนฺถา จ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา อุปฺปชฺชนฺติ (เอวํ อิตเรปิ ตีณิ วิตฺถาเรตพฺพา)ฯ (3)

(อารพฺภ กาตพฺพาฯ อิมสฺมิํ ทุเก โลกุตฺตรํ นตฺถิ, คนฺถทุกสทิสํ, นินฺนานากรณํฯ ‘‘คนฺถนิย’’นฺติ นิยาเมตพฺพํ, มคฺเค นว ปญฺหา กาตพฺพาฯ)

คนฺถคนฺถนิยทุกํ นิฏฺฐิตํฯ

30. คนฺถคนฺถสมฺปยุตฺตทุกํ

1. ปฏิจฺจวาโร

1-4. ปจฺจยจตุกฺกํ

เหตุปจฺจโย

[107] คนฺถญฺเจว คนฺถสมฺปยุตฺตญฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถํ ปฏิจฺจ อภิชฺฌากายคนฺโถ, อภิชฺฌากายคนฺถํ ปฏิจฺจ สีลพฺพตปรามาโส กายคนฺโถ, อิทํสจฺจาภินิเวสกายคนฺถํ ปฏิจฺจ อภิชฺฌากายคนฺโถ, อภิชฺฌากายคนฺถํ ปฏิจฺจ อิทํสจฺจาภินิเวโส กายคนฺโถฯ (1)

คนฺถญฺเจว คนฺถสมฺปยุตฺตญฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺเถ ปฏิจฺจ สมฺปยุตฺตกา ขนฺธาฯ (2)

คนฺถญฺเจว คนฺถสมฺปยุตฺตญฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถํ ปฏิจฺจ อภิชฺฌากายคนฺโถ สมฺปยุตฺตกา จ ขนฺธา (จกฺกํ)ฯ (3)

[108] คนฺถสมฺปยุตฺตญฺเจว โน จ คนฺถํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตญฺเจว โน จ คนฺถํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป.… ทฺเว ขนฺเธ…เป.…ฯ (1)

คนฺถสมฺปยุตฺตญฺเจว โน จ คนฺถํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺเต เจว โน จ คนฺเถ ขนฺเธ ปฏิจฺจ คนฺถาฯ (2)

คนฺถสมฺปยุตฺตญฺเจว โน จ คนฺถํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตญฺเจว โน จ คนฺถํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา คนฺถา จ…เป.… ทฺเว ขนฺเธ…เป.…ฯ (3)

[109] คนฺถญฺเจว คนฺถสมฺปยุตฺตญฺจ คนฺถสมฺปยุตฺตญฺเจว โน จ คนฺถญฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺเถ จ สมฺปยุตฺตเก จ ขนฺเธ ปฏิจฺจ คนฺถาฯ (1)

คนฺถญฺเจว คนฺถสมฺปยุตฺตญฺจ คนฺถสมฺปยุตฺตญฺเจว โน จ คนฺถญฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตญฺเจว โน จ คนฺถํ เอกํ ขนฺธญฺจ คนฺเถ จ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา…เป.… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป.…ฯ (2)

คนฺถญฺเจว คนฺถสมฺปยุตฺตญฺจ คนฺถสมฺปยุตฺตญฺเจว โน จ คนฺถญฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา – คนฺถสมฺปยุตฺตญฺเจว โน จ คนฺถํ เอกํ ขนฺธญฺจ สีลพฺพตปรามาสํ กายคนฺถญฺจ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา อภิชฺฌากายคนฺโถ จ…เป.… ทฺเว ขนฺเธ จ…เป.… (จกฺกํ พนฺธิตพฺพํฯ สํขิตฺตํ)ฯ (3)

[110] เหตุยา นว, อารมฺมเณ นว (สพฺพตฺถ นว), กมฺเม นว, อาหาเร นว…เป.… อวิคเต นวฯ

อนุโลมํฯ

2. ปจฺจยปจฺจนียํ

[111] คนฺถญฺเจว คนฺถสมฺปยุตฺตญฺจ ธมฺมํ ปฏิจฺจ คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม อุปฺปชฺชติ นอธิปติปจฺจยา (สํขิตฺตํ)ฯ

(อิธ นเหตุปจฺจโย นตฺถิ) นอธิปติยา นว, นปุเรชาเต นว, นปจฺฉาชาเต นว, นอาเสวเน นว, นกมฺเม ตีณิ, นวิปาเก นว, นวิปฺปยุตฺเต นวฯ

2-6. สหชาต-ปจฺจย-นิสฺสย-สํสฏฺฐ-สมฺปยุตฺตวาโร

(เอวํ อิตเร ทฺเว คณนาปิ สหชาตวาโรปิ ปจฺจยวาโรปิ นิสฺสยวาโรปิ สํสฏฺฐวาโรปิ สมฺปยุตฺตวาโรปิ ปฏิจฺจวารสทิสาฯ)

7. ปญฺหาวาโร

1. ปจฺจยานุโลมํ

1. วิภงฺควาโร

เหตุปจฺจโย

[112] คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม คนฺถสฺส เจว คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา เจว คนฺถสมฺปยุตฺตา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ คนฺถานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (1)

คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ คนฺถสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา เจว คนฺถสมฺปยุตฺตา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (2)

คนฺโถ เจว คนฺถสมฺปยุตฺโต จ ธมฺโม คนฺถสฺส เจว คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ คนฺถสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถา เจว คนฺถสมฺปยุตฺตา จ เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ คนฺถานญฺจ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (3)

[113] คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส เจว โน จ คนฺถสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถสมฺปยุตฺตา เจว โน จ คนฺถา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ คนฺถานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (1)

คนฺถสมฺปยุตฺโต เจว โน จ คนฺโถ ธมฺโม คนฺถสฺส เจว คนฺถสมฺปยุตฺตสฺส จ ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – คนฺถสมฺปยุตฺตา เจว โน จ คนฺถา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ คนฺถานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (2)